نایبی: بیش از نیاز موجود در ایران، مهندس پرورش می‌دهیم / اگر در رشته‌های علوم‌انسانی افراد برجسته نداشته باشیم، نتیجه نمی‌گیریم

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو- محسن عبداللهی خلج؛ هرچند علاقه‌ دانش‌آموزان به رشته‌های علوم انسانی در بدو ورود به دانشگاه پایین است، چندسالی است که مهاجرت از رشته‌های مهندسی به رشته‌های علوم انسانی در مقاطع تحصیلی بالاتر بیشتر شده است. بسیاری از دانش‌آموزان در رشته‌های مهندسی یا پزشکی در دانشگاه تحصیل می‌کنند اما بعد از اتمام دوره‌ کارشناسی، تصمیم به تغییر رشته از فنی‌ومهندسی به رشته‌های علوم انسانی می‌گیرند. در صحبت با دانشجویانی که «مهاجرت به علوم انسانی» کرده‌اند، به دلایل مختلفی رسیدیم. از خانواده و مدرسه تا دغدغه‌ علوم انساني و اصلاح جامعه از جمله مواردی بود كه دانشجويان را به سمت اين تغيير 180درجه‌اي در تحصيلات آكادميك‌شان كشانده است. (بیشتر بخوانید)

در ادامه اين پرونده، قصد داریم پیرامون این موضوع با چندنفر از اساتید رشته‌‌های مختلف و کارشناسان دانشگاهی به گفتگو بنشینیم و از ابعاد مختلفی به واکاوی این مساله بپردازیم. ابتدا به سراغ دکتر محمدمهدی نایبی، استادتمام دانشکده‌ مهندسی برق در دانشگاه صنعتی شریف رفتیم. کسی که تمام تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته‌ مهندسی برق گذرانده و با دانشجویانی که قصد تغییر رشته از فنی‌ومهندسی به علوم انسانی را دارند، از نزديك ارتباط دارد.

جامعه‌ي نرمال، فقط مهندس و پزشك نمي‌خواهد

محمدمهدی نایبی در پاسخ به سوال مهم‌ترین دلیل تغییر رشته از فني‌ومهندسي به علوم انساني توسط دانشجویان چیست؟ گفت: باید عکس این را سوال کرد. چرا همه استعدادها به تحصیل در مهندسی و پزشکی روی می‌آورند؟! خیلی عجیب است که در جامعه‌ای، همه‌ي استعدادها فقط مهندسی و پزشکی می‌روند. بر اساس قاعده در یک جامعه‌ی نرمال، استعدادها در زمینه‌های مختلف پخش می‌شوند.

وی افزود: «کشاورزی، انسانی، پزشکی و مهندسی رشته‌های مختلفی است که می‌توانند افراد در آن تحصیل کنند؛ ولی متاسفانه در کشور ما، دانش‌آموزان از همان دوران دبیرستان در انتخاب رشته‌شان می‌بینیم که همه به سمت ریاضی و تجربی سوق داده می‌شوند و کمتر کسی از بچه‌های مستعد به سمت انسانی می‌روند. جامعه‌ای که فقط یک يا دو بُعد آن رشد کند، نمی‌تواند رشد پایدار داشته باشد.»

عضو هيات علمي دانشگاه شریف ضمن اشاره به اصلاح نگاه دانشجويان در دانشگاه‌‌ها، بیان کرد: «بعد از آنکه بچه‌ها به دانشگاه می‌آیند، متوجه می‌شوند این فرهنگی که آن‌ها را به سمت خاصی سوق داده ، فرهنگ صحیحی نبوده است. ممکن است کسی علاقه‌هایش متفاوت از مهندسی و پزشکی باشد. اساساً برخی از رشته‌ها، کمتر به آن اقبال بوده و بیشتر مورد نیاز است که افراد مستعد در آن رشته‌ها ادامه‌ي تحصیل بدهند و خلأهای موجود را پُر کنند.»

عضو شورای برنامه‌ریزی راهبردی دانشگاه صنعتی شریف خاطرنشان کرد: مهندس، فراوان داریم و در ایران، بیش از نیاز مهندس پرورش می‌دهیم. آدم‌های با استعداد در این زمینه کم نداریم و یک تعدادی هم مهندسی نخوانند، خیلی اتفاق خاصی نمی‌افتد. ولی در زمینه‌های علوم انسانی، خیلی کم است آدم‌های مستعدی که در این زمینه‌ها وارد شده باشند و ستاره‌های درخشان علوم انسانی کشور لقب بگیرند.

نیاز اصلی کشور، علوم انسانی است

استادتمام دانشگاه شریف با بیان اینکه هیچ نگرانی برای آینده‌ی شغلی برای دانشجویان فنی‌ومهندسی در کشور نيست، تصریح کرد: وقتی که دانشجویان فنی‌ومهندسی به دانشگاه می‌آیند و مشاهده می‌کنند صرفاً موفقیت در مهندسی و پزشکی خلاصه نمی‌شود و فضایی که خانواده و جامعه برای آن‌ها ترسیم کرده غلط بوده، تصمیم به تغییر رشته می‌گیرند.

نايبي عنوان کرد: واقعا خلأهای کشور یک جاهای دیگری است. اگر کشوری هر چقدر مهندس و پزشک نمونه داشته باشد؛ اما در زمینه‌های اقتصاد، حقوق، مدیریت و دیگر رشته‌های علوم انسانی، تحصیل‌کرده‌‌ برجسته‌ای نداشته باشد، نتیجه‌ی مفیدی برای آن کشور نخواهد داشت.

وی افزود: همه رشته‌ها، مورد نیاز جامعه است. منتهی خداوند همه‌ انسان‌ها را یک جور نیافریده است. انسان‌ها مثل خروجی كارخانه‌ کوکاکولا نیستند که شبيه هم باشند. هر کسی استعدادهای متفاوتی دارد و در مسير مناسب بايد به كار گيرد.

باید فرهنگِ تحصیلات دانشگاهی اصلاح شود

نایبی مهم‌ترین راه‌حل برای اصلاح تحصیلات دانشگاهی و توجه یکسان به همه‌ی رشته‌ها را فرهنگ‌سازی دانست و گفت: در جامعه‌ ما تصور غلطی وجود دارد که کار زمانی وجود دارد که مدرک داشته باشیم؛ درحالی‌که امروز بهترین مدرک را داشته باشیم، کار وجود ندارد. تحصیلات، گارانتی نمی‌کند که کار خوب بدست بیاوریم. برای بدست آوردن کار خوب مهارت‌های عملی و کارآفرینی نیاز هست. صرفاً اینکه درس‌ها را با نمره عالی بگذرانیم کافی نیست.